عضو هیئت علمی، مهندسی بستهبندی، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده
امروزه بسته بندی با روش اتمسفر اصلاح شده همانند سایر کشورها، در ایران شناخته شده و کاربرد تجاری آن برای بسیاری از محصولات رو به افزایش می باشد. این روش، به معنای بسته بندی یک محصول فسادپذیر در اتمسفری که ترکیب آن با ترکیب اتمسفر معمولی متفاوت است. در هنگام بکارگیری این روش بستهبندی، توجّه به نکاتی از جمله ضخامت و میزان نفوذپذیری فیلم و همچنین به میزان تنفس محصولات تازه الزامی است. در حالی که، عمل بسته بندی با روش فوق، بر این اساس است که آیا به صورت فعال انجام گیرد یا غیرفعال؟ در این مقاله به تشریح عوامل تأثیرگذار در این روش بسته بندی از جمله ضخامت لایه یا فیلم بسته براساس خصوصیات تنفسی محصول، جرم محصول، و سطح فیلم مورد استفاده برای بسته بندی محصولات تازهای چون میوه ها و سبزی ها پرداخته شده است تا محصول نهایی، کیفیت بسیار بالایی داشته باشد. میزان نفوذپذیری فیلم بسته بندی به اکسیژن، بایستی به دقّت با میزان تنفس محصولات تازه داخل بسته همسان باشد که با کاهش غلظت اکسیژن و افزایش غلظت دیاکسید کربن داخل بسته به وجود میآید. هدف از بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده، کاهش میزان تنفس محصول است؛ اما نه به طور کامل که منجر به ایجاد تنفس بی هوازی گردد، چرا که اگر میزان اکسیژن درون بسته ها بیش از حد کاهش یابد، ممکن است منجر به ایجاد تنفس بی هوازی گردد و اگر به میزان تنفس محصولات توجّه نشود و مقدار اکسیژن بیش از حد بالا باشد، ماندگاری محصولات طولانی نخواهد بود.
محمدپور، ا. (1393). «تأثیر بسته بندی تحت اتمسفر اصلاح شده (MAP) بر ماندگاری و کیفیت خرمای برحی در مرحله خارک». مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، شماره ثبت 46706 مورخ 9/12/93، 40 صفحه.
استیلز، م. ا. (1380). «مبانی علمی بسته بندی با کنترل یا تغییر اتمسفر بسته»، در کتاب بسته بندی مواد غذایی با اتمسفر تغییریافته (ترجمه بهجت تاج الدین)، 36-25.
اورای کول، ب. (1380). «توصیه های فنی در بسته بندی با اتمسفر تغییر یافته»، در کتاب بسته بندی مواد غذایی با اتمسفر تغییریافته (ترجمه بهجت تاج الدین). سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 71-37.
پایان، م. و حامدی، م. (1392). «مروری بر کاربرد بسته بندی فعال در صنایع غذایی». فصلنامه علوم و صنایع غذایی، شماره 38، دوره 10، 68-49.
پوری، و.د. و اسکورا، ب.ج. (1380). «بسته بندی میوه ها و سبزی ها با اتمسفر تغییریافته»، در کتاب بسته بندی مواد غذایی با اتمسفر تغییر یافته (ترجمه بهجت تاج الدین). سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 347-245.
سلیمانی، ج. (1390). «افزایش انبارمانی زردآلو با استفاده از بسته بندی با اتمسفر تغییریافته فعال (MAP)». مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، شماره 418/90 مورخ 18/4/90، 46 صفحه.
تاج الدین، ب. (1377). «بسته بندی سیب با استفاده از اتمسفر اصلاح شده (MAP)». مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، شماره 53/77 مورخ 19/2/77، 43 صفحه.
Zhu, M.D. (1999). "Design of Modified atmosphere packaging (MAP) systems: modeling oxygen and carbon dioxide exchange within packages containing cut rutabagas." Master of Science Thesis, Guelph University.
Oms-Oliu, G., Odriozola-Serrano, I., Soliva-Fortuny, R. & Martin-Belloso, O. (2008). "Antioxidant content of fresh-cut pears stored in high-O2 active packages compared with conventional low-o2 active and passive modified atmosphere packaging." J. Agric. Food chem., 56, 932-40.
Li, X., Jiang, Y., Li, W., Tang, Y. & Yun, J. (2014). "Effects of ascorbic acid and high oxygen modified atmosphere packaging during storage of fresh-cut eggplants." Food Sci. Technol. Int., 20, 99-108.
Kendra, K.V. (2010). "Modified atmosphere packaging of fresh produce: Current status and future needs." Food science and technology, 43(3): 381–392.
Gopala Rao, C. (2015). "Chapter 36 - MAP technology. engineering for storage of fruits and vegetables." Academic press.
Farber, J.N., Harris, L.J., Parish, M.E., Beuchat, L.R., Suslow, T.V., Gornry, J.R., Garrett, E.H. and Busta, F.F. (2003). "Microbiological safety of controlled and modified atmosphere poackaging of fresh and fresh-cut produce." Comprehensive reviews in food science and food safety, 2:142–160.
Exama, A., Arul, J., Lencki, R.W., Lee, L.Z. and Toupin, C. (1993). "Suitability of plastic films for modified atmosphere packaging of fruits and vegetables." Journal of food science, 58(6): 1365–1370.
Ozdemir, M. and Floros, J.D. (2004). "Active food packaging technologies." Critical reviews in Food science and nutrient, 44(3): 185- 193.
Tajeddin, B. (2000). "Horticultural training program for AREEO scientists Iran. Innovation and practical training center for crop production and food processing (IPC Plant)." Sep. 3- Oct. 8, 2000, Ede, The netherlands.
Gonzalez, J., Ferrer, A., Oria, R. and Salvador, L.M. (2008). "Determination of O2 and CO2 transmission rates through microperforated films for modified atmosphere packaging of fresh fruits and vegetables." Journal of food engineering, 86:194-201.
Plestenjak, A., Pozrl, T., Hribar, J., Unuk, T. and Vidrihl, R. (2008). "Modified atmosphere packaging of shredded cabbage." Food technology and biotechnology, 46(4): 427–433.
Carlin, F., Nguyen-The, C., Hilbert, G. and Chambroy, Y. (1990). "Modified atmosphere packaging of fresh "ready-to-use" grated carrots in polymeric films." Journal of food science, 55:1033–1038.
Greengrass, J. (1993). "Films for MAP of foods." In Parry, R.T. (ed). Principles and applications of modified atmosphere packaging of foods pp.63–100.
Gong, S. and Corey, K.A. (1992). "Rapid testing of films for modified atmosphere packaging using an active modification technique." Hort technology, 2(3): 358- 361.
Gong, S. and Corey, K.A. (1994). "Predicting steady-state oxygen concentrations in modified-atmosphere packages of tomatoes." Journal of the American Society for horticultural science, 119(3): 546–550.
)